Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε στις 22/04/2010 ότι «οι δημόσιες αρχές επιτρέπεται να παρέχουν στους ιατρούς οικονομικά κίνητρα για τη συνταγογράφηση φθηνότερων φαρμάκων». Σημειώνει επίσης «οι αρχές αυτές υποχρεούνται, αφενός, να παρέχουν τη διαβεβαίωση ότι το πρόγραμμα κινήτρων βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια και δεν εισάγει διακρίσεις και, αφετέρου, να δημοσιοποιούν τις, από θεραπευτικής απόψεως, αξιολογήσεις σε σχέση με το πρόγραμμα». Με την ανωτέρω απόφαση τελείωσε μία πολύχρονη διαμάχη στην Ευρώπη μεταξύ της φαρμακοβιομηχανίας και των Δημόσιων Συστημάτων Υγείας σχετικά με την δυνατότητα των τελευταίων να επιβάλουν θεραπευτικά πρωτόκολλα και να πριμοδοτούν την συνταγογράφηση με στόχο την μείωση των φαρμακευτικών δαπανών, επιβάλλοντας όχι μόνο το αυτονόητο δηλαδή την αλλαγή των εμπορικών ονομασιών της ίδιας δραστικής ουσίας για να χορηγείται το φθηνότερο μεταξύ των βιοϊσοδύναμων, αλλά και να πριμοδοτούν την αλλαγή φαρμάκων διαφορετικής δραστικής ουσίας που ανήκουν όμως στην ίδια θεραπευτική κατηγορία με στόχο την φθηνότερη φαρμακοθεραπεία βάσει των κατευθύνσεων που δίνονται από υψηλού επιπέδου επιστημονικά όργανα.
Η διαμάχη προέκυψε στην Αγγλία μεταξύ των φαρμακοβιομηχάνων και του ΕΣΥ(NHS) για το θέμα της πριμοδότησης γιατρών από το ΝΗS. Στην Αγγλία και στην Ουαλία, οι γενικοί ιατροί και οι λοιποί επαγγελματίες του κλάδου όταν χορηγούν συνταγές που καλύπτονται οικονομικά από το National Health Service (Εθνικό Σύστημα Υγείας), υποχρεούνται να συμμορφώνονται προς τους κανόνες του NHS και να υποβάλλουν προς έλεγχο τις χορηγούμενες συνταγές. Στο πλαίσιο της γενικής πολιτικής για τη μείωση των δαπανών για φαρμακευτικά προϊόντα, τα PCT και τα LHB (τοπικά υγειονομικά συμβούλια ) δημιούργησαν προγράμματα οικονομικών κινήτρων προοριζόμενα για ιατρεία προκειμένου οι σε αυτά ασκούντες την ιατρική να συνταγογραφούν στους ασθενείς τους είτε γενόσημα φάρμακα, είτε φθηνότερα της ίδιας θεραπευτικής κατηγορίας.
Η αίτηση προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της Association of the British Pharmaceutical Industry ( ABPI) και της Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency ( MHPR), εκτελεστικού φορέα υπαγόμενου στο Department of Health (Υπουργείο Υγείας), με αντικείμενο τον έλεγχο της νομιμότητας πράξεων του φορέα αυτού. Δηλαδή εάν η πριμοδότηση των γιατρών από το NHS για την συνταγογράφηση φθηνότερων φαρμάκων βάσει οδηγιών των ανώτατων επιστημονικών οργάνων είναι σύννομη με το άρθρο 94 της οδηγίας 2001/83/ΕΚ.
Το άρθρο 94, παράγραφοι 1 και 3, της οδηγίας 2001/83/ΕΚ για το οποίο κλήθηκε να αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ορίζει: «1. Στα πλαίσια της προώθησης των πωλήσεων φαρμάκων σε πρόσωπα που είναι εξουσιοδοτημένα να χορηγούν τις σχετικές συνταγές ή να προμηθεύουν τα φάρμακα, απαγορεύεται η παροχή, προσφορά ή υπόσχεση στα εν λόγω πρόσωπα δώρου, χρηματικού ωφελήματος ή ωφελήματος εις είδος εκτός από τα είδη αμελητέας αξίας που έχουν σχέση με το επάγγελμα του ιατρού ή φαρμακοποιού. Τα πρόσωπα που είναι εξουσιοδοτημένα να χορηγούν τις σχετικές συνταγές ή να προμηθεύουν τα φάρμακα δεν μπορούν να ζητούν ή να δέχονται οποιοδήποτε από τα οφέλη που απαγορεύονται δυνάμει της παραγράφου 1 […]».
Απάντηση του Δικαστηρίου
«Το άρθρο 94, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/83 απαγορεύει την παροχή, προσφορά ή υπόσχεση σε πρόσωπα, τα οποία είναι εξουσιοδοτημένα να συνταγογραφούν ή να προμηθεύουν φάρμακα, δώρου, χρηματικού ωφελήματος ή ωφελήματος εις είδος εκτός από τα είδη αμελητέας αξίας που έχουν σχέση με το επάγγελμα του ιατρού ή φαρμακοποιού. Η εν λόγω διάταξη προσδιορίζει ότι η επιβαλλόμενη απαγόρευση ισχύει στα πλαίσια της προώθησης των πωλήσεων φαρμάκων» σε ασκούντες το επάγγελμα του ιατρού ή του φαρμακοποιού. Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, στο υποβληθέν ερώτημα επιβάλλεται να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 94, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/83 έχει την έννοια ότι δεν αποκλείει προγράμματα οικονομικών κινήτρων, όπως το επίμαχο στη διαφορά της κύριας δίκης, τα οποία εφαρμόζουν οι αρμόδιες για τη δημόσια υγεία εθνικές αρχές με σκοπό την περιστολή των σχετικών δαπανών τους και την προαγωγή της συνταγογραφήσεως εκ μέρους των ιατρών, όσον αφορά τη θεραπεία ορισμένων παθήσεων, ειδικώς επονομαζόμενων φαρμάκων που περιέχουν διαφορετική ενεργό ουσία από αυτή του προηγουμένως χορηγούμενου φαρμάκου ή αυτού που θα είχε συνταγογραφηθεί εάν δεν ίσχυαν τα εν λόγω προγράμματα».
Την ανωτέρω θετική εξέλιξη το ΕΣΥ και τα Ασφαλιστικά Ταμεία και στην Ελλάδα πρέπει να την εκμεταλλευτούν. Να αποφασίσουν κατευθυντήριες γραμμές για την συνταγογράφηση. Θεραπευτικά πρωτόκολλα. Εθνική πολιτική για την προώθηση των γενόσημων φαρμάκων και πριμοδότηση τους για την αύξηση της συμμετοχής τους στην συνολική κατανάλωση των φαρμάκων. Το Δημόσιο Σύστημα Υγείας με την προώθηση και πριμοδότηση των θεραπευτικών πρωτόκολλων και των γενόσημων φαρμάκων μπορεί να απαντήσει αποτελεσματικά στην κινδυνολογία που αναπτύσσεται στην φαρμακευτική αγορά ότι μετά την μείωση των τιμών των φαρμάκων θα υπάρχει μετακύληση της συνταγογράφησης από τα φθηνά στα ακριβά φάρμακα. Στα Νοσοκομεία να εφαρμόσουμε άμεσα το πρόγραμμα με τους διαγωνισμούς ανά δραστική ουσία. Τα δε Ασφαλιστικά Ταμεία να διαπραγματεύονται επιπλέον εκπτώσεις από τις τιμές αναφοράς της υπό κατάρτισης λίστας φαρμάκων και ανάλογα με τις εκπτώσεις μέσω ενός αντικειμενικού συστήματος να επιμερίζουν την συμμετοχή κάθε φαρμακευτικού ιδιοσκευάσματος στην συνολική κατανάλωση των φαρμάκων για κάθε δραστική ουσία, ώστε μεταξύ των ουσιωδώς όμοιων φαρμάκων να πριμοδοτούνται με μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς τα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα που προσφέρουν μεγαλύτερες εκπτώσεις . Πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι το συμφέρον του Δημοσίου είναι να ορίζει μόνο το ανώτερο σημείο τιμών στα φάρμακα . Το κατώτερο πρέπει να αφήσουμε ελεύθερο να το διαμορφώνει ο ανταγωνισμός.
Στην διεθνή αγορά του φαρμάκου όταν ένα φάρμακο χάνει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και κυκλοφορούν γενόσημα η τιμή τους μειώνεται κατά μέσο όρο στο 50%. Στην Ελλάδα θέτοντας κατώτερα όρια τιμών περιορίζοντας τον ανταγωνισμό και χωρίς την διενέργεια διαγωνισμών κατακτήσαμε την Τρίτη ποιο ακριβή θέση παγκοσμίως όσον αφορά τις τιμές των γενόσημων φαρμάκων. Όσον αφορά την κινδυνολογία σχετικά με την μείωση των θέσεων εργασίας εάν μειωθούν οι τιμές των φαρμάκων από το υψηλότατο σημείο που βρίσκονται σήμερα, οι θέσεις εργασίας με την εφαρμογή της νέας φαρμακευτικής πολιτικής συνολικά θα αυξηθούν και θα είναι και παραγωγικές. Η ανοδική πορεία της Ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας δεν είναι δυνατόν πλέον λόγω της οικονομικής κρίσης να στηρίζεται στα υπερτιμολογημένα φάρμακα, αλλά σε ανταγωνιστικές τιμές και μία Εθνική Πολιτική για την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των γενόσημων στη συνολική συνταγογράφηση των φαρμάκων στην χώρα μας από 13% που είναι σήμερα στο 50%. Στόχος ρεαλιστικός όταν στις πλούσιες χώρες που είναι και παραγωγοί πρωτότυπων φαρμάκων υπερβαίνει το 60% (ΗΠΑ, Γερμανία).
Στην Ελλάδα παρακολουθούμε την προσπάθεια όλων των Ευρωπαϊκών χωρών για την μείωση των φαρμακευτικών δαπανών την τελευταία δεκαετία και αντιδρούμε με μεγάλη καθυστέρηση. Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να γυρίσουμε σελίδα , να διαγράψουμε παλιές νοοτροπίες και να θέσουμε νέους ποιοτικούς στόχους για την εξυγίανση του ΕΣΥ και των Ασφαλιστικών Ταμείων. Είναι απαραίτητο να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές για να μην καταρρεύσουν τα Νοσοκομεία και τα Ασφαλιστικά Ταμεία που θα είναι καταστροφικό για όλους και δυστυχώς δεν είναι δυνατόν να αλλάξει η κατάσταση χωρίς να θιχτεί κανείς. Το δίκιο είναι να θιχτεί πρώτα η διαφθορά και η διαπλοκή. Στις σημερινές συνθήκες η δυνατότητα συνταγογράφησης με βάση την δραστική ουσία, όπως εφαρμόζεται σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ε.Ε., αναδεικνύεται σε καθοριστικό μέτρο που μπορεί να σηματοδοτήσει ένα συνολικό πλαίσιο ποιοτικών αλλαγών στον τομέα του φαρμάκου , που θα διευκολύνει την εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτόκολλων και την προώθηση των γενόσημων φαρμάκων με αποτέλεσμα να ανακουφιστούν οικονομικά τα Νοσοκομεία και τα Ασφαλιστικά Ταμεία, χωρίς να στερηθούν οι ασθενείς τις αναγκαίες φαρμακοθεραπείες.
Η συνταγογράφηση με βάση την δραστική ουσία δεν έχει κανένα κόστος για να εφαρμοστεί και θίγει αποτελεσματικά την διαπλοκή. Τελικά πόσο χαμηλά οικονομικά πρέπει να φτάσουμε για να εφαρμόσουμε την ποιο πετυχημένη συνταγή ενάντια στη διαφθορά;;;
Με εκτίμηση,
Τσακάλου Αλίκη
Διευθύντρια του Φαρμακείου του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ
Όλη η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου :
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:62009J0062:EL:NOT
Πηγή
Κείμενο μέσω email από: Τσακάλου Αλίκη
