Οι φαρμακευτικές δαπάνες - τα συνέδρια και τα συμπεράσματά τους

Τσακάλου Αλίκη

Διευθύντρια του Φαρμακείου του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ

Στα ύψη έχουν εκτοξευθεί οι φαρμακευτικές δαπάνες το 2009 . Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα οικονομικά της υγείας, οι φαρμακευτικές δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων το 2009 εκτιμάται ότι θα ανέλθoυν στα 5,09 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 12,4% σε σχέση με πέρυσι.

Παράλληλα με την ραγδαία αύξηση των φαρμακευτικών δαπανών στην χώρα μας αυξάνονται και τα Συνέδρια, οι εκδηλώσεις , τα συμπόσια και τα στρογγυλά τραπέζια με θέμα τις δαπάνες της φαρμακευτικής περίθαλψης, με την χρηματοδότηση κυρίως των πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιριών , όπου συμμετέχουν στελέχη των πολυεθνικών εταιριών, της Δημόσιας Διοίκησης και του Πανεπιστημίου.

Οι ανωτέρω εκδηλώσεις συνήθως εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων καταλήγουν σε συμπεράσματα άκρως καθησυχαστικά για την ξέφρενη πορεία των φαρμακευτικών δαπανών. Οι εκπρόσωποι των πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών αποδίδουν την αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης αποκλειστικά στην έλλειψη μηχανοργάνωσης του Συστήματος Υγείας καθώς και σε κοινωνικοοικονομικούς δημογραφικούς παράγοντες και όχι στις τιμές των φαρμάκων. Μας αναφέρουν ότι επιτελούν κοινωνικό έργο, ότι δεν πρέπει να ανησυχούμε διότι όσο περισσότερο αυξάνονται οι φαρμακευτικές δαπάνες τόσο το καλύτερο για την δημόσια υγεία διότι μειώνεται συνολικά το κόστος περίθαλψης, ότι δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε το φάρμακο ασχολούμενοι με την αυξητική πορεία των δαπανών διότι το φάρμακο είναι κοινωνικό αγαθό, χωρίς να αναφέρουν ότι συγχρόνως είναι και ένα πανάκριβο εμπόρευμα που τους αποφέρει σημαντικότατα κέρδη. Αναφέρουν και άλλα λογικά επιχειρήματα για να δικαιολογήσουν την ξέφρενη πορεία των φαρμακευτικών δαπανών όπως η είσοδος στην αγορά των νέων καινοτόμων αλλά ακριβών φαρμάκων, η γήρανση του πληθυσμού, με τα οποία με «επιστημονικό» τρόπο αποπροσανατολίζουν τις συζητήσεις από το κυρίαρχο που είναι το πώς θα αντιμετωπιστεί η σπατάλη , η διαφθορά και η συναλλαγή με αποτέλεσμα την κατευθυνόμενη συνταγογράφηση και το πως είναι δυνατόν να συγκρατηθούν οι δαπάνες παρά την είσοδο των νέων καινοτόμων και απαραίτητων φαρμάκων.

Τα ανωτέρω συνέδρια έχουν πλούσια θεματολογία , συμμετέχουν αξιόλογοι επιστήμονες με ενδιαφέρουσες εργασίες ,στις συζητήσεις όμως που αφορούν την φαρμακευτική πολιτική δυστυχώς σπάνια ακούγεται η φωνή :

• των ασφαλισμένων που επιβαρύνονται με το 19% περίπου της εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης, που θα έθεταν το θέμα για τις υψηλές τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα και θα ζητούσαν την άμεση προσαρμογή των τιμών όλων των φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων στον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών της Ε.Ε, σύμφωνα με την θετική απόφαση της νέας κυβέρνησης για τα φάρμακα.
• εκπροσώπων των ασφαλιστικών ταμείων που θα ζητούσαν ελεύθερες διαπραγματεύσεις με τις φαρμακευτικές εταιρίες και μειοδοτικούς διαγωνισμούς στα φάρμακα που κυκλοφορούν και γενόσημα. Που θα έθεταν το θέμα πως είναι δυνατόν τα Ασφαλιστικά Ταμεία που πληρώνουν το 70% των πωλήσεων των φαρμακευτικών εταιριών να χρεώνονται με τις υψηλές τιμές λιανικής , να διαπραγματεύονται και να μην μπορούν να εισπράξουν ως έκπτωση από τις φαρμακευτικές εταιρίες ούτε το 3% που προβλέπει η νομοθεσία.
• εκπροσώπων των γιατρών που σέβονται τον όρκο τους και τους κανόνες δεοντολογίας και είναι αποκλεισμένοι από τα εκπαιδευτικά συνέδρια και τις κλινικές μελέτες, επειδή δεν συναλλάσσονται με τις φαρμακευτικές εταιρίες.
• εκπροσώπων των νοσοκομειακών φαρμακοποιών που θα ζητούσαν η συνταγογράφηση των φαρμάκων να γίνεται με την επιστημονική τους ονομασία και οι προμήθειες τους στα Νοσοκομεία να γίνονται με διαγωνισμούς.
• εκπρόσωπων των υπαλλήλων των φαρμακευτικών εταιριών που θα ζητούσαν η εργασία τους να περιορίζεται μόνο στην αντικειμενική επιστημονική φαρμακευτική ενημέρωση και όχι στις υποσχέσεις για παροχές προς τους γιατρούς που συνταγογραφούν.
• εκπροσώπων των Ελληνικών φαρμακευτικών επιχειρήσεων παραγωγής γενόσημων φαρμάκων που θα ζητούσαν να υπάρξει συνολική Εθνική πολιτική για την αύξηση του ποσοστού των γενόσημων στην συνολική κατανάλωση των φαρμάκων, διότι δεν είναι σωστό στην χώρα μας που είναι χώρα παραγωγής γενόσημων το ποσοστό τους να ανέρχεται μόλις στο 12% της συνολικής κατανάλωσης, ενώ στις ανεπτυγμένες χώρες να ανέρχονται σε ποσοστά άνω του 50%.

Είναι χρήσιμο να αντιπαραθέσουμε στις δυνάμεις που έχουν βολευτεί με την σημερινή ανεξέλεγκτη κατάσταση, την έκθεση της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του ΟΟΣΑ που ζήτησε η Ελληνική κυβέρνηση για την αξιολόγηση του Δημόσιου Τομέα της χώρας μας.

• Για την παραοικονομία οι εμπειρογνώμονες αναφέρουν πως ανέρχεται στο 29% επί των συνολικών δαπανών υγείας.
• Η έκθεση αναφέρει ότι δημοσκόπηση έχει δείξει πως το 49% των Ελλήνων-ασθενών, που έχουν νοσηλευτεί σε δημόσιο νοσοκομείο, έχουν δηλώσει πως πλήρωσαν απευθείας το γιατρό τους.
• Σύμφωνα με την έκθεση, στη χώρα μας οι δαπάνες για φάρμακα είναι αδικαιολόγητα υψηλές και γι' αυτό συστήνεται έλεγχος της συνταγογράφησης και προώθηση των γενόσημων (αντιγράφων) φαρμάκων. Όπως αναφέρει, οι συνταγές γενόσημων αντιπροσωπεύουν μόλις το 10% της φαρμακευτικής αγοράς, σε σύγκριση με το 60% στη Γερμανία. Παλαιά, αλλά αποτελεσματικά σκευάσματα δεν συνταγογραφούνται. Η κυβέρνηση δεν έχει προσπαθήσει να εξηγήσει ότι τα γενόσημα είναι εξίσου αποτελεσματικά με τα γνήσια σκευάσματα». Η σοβαρή έκθεση του ΟΟΣΑ που δυστυχώς δεν έτυχε της ανάλογης προσοχής από τα Συνέδρια, καταλήγει σε σημαντικές προτάσεις για την αναδιοργάνωση του ΕΣΥ και την συγκράτηση των φαρμακευτικών δαπανών.

Οι βασικότερες προτάσεις της έκθεσης του ΟΟΣΑ είναι οι παρακάτω:

• συγχώνευση όλων των αρμοδιοτήτων σε σχέση με την υγεία σε ένα υπουργείο
• συγχώνευση των ασφαλιστικών ταμείων.
• αύξηση του αριθμού των νοσηλευτών και αύξηση του ποσοστού των γενικών ιατρών.
• περισσότερη προσπάθεια στον τομέα της πρόληψης και πρωτοβουλίες με στόχο την υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής των πολιτών.
• καλύτερη επιτήρηση και έλεγχος ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο των ανεπίσημων πληρωμών («φακελάκια»).
• εξορθολογισμός του συστήματος προμηθειών και βελτίωση της διαφάνειας.
• επαγγελματικό management για τα νοσοκομεία και επέκταση της διοικητικής αυτοτέλειας των νοσοκομείων
• προώθηση των γενοσήμων φαρμάκων σε μια προσπάθεια περιστολής της φαρμακευτικής δαπάνης. Ενθάρρυνση των γιατρών να συνταγογραφούν στη βάση των ενεργών συστατικών και όχι των brands.
• βελτίωση της πληροφόρησης και της παιδείας του κοινού προκειμένου να μειωθεί η ζήτηση για την αλόγιστη και χωρίς λόγο συνταγογράφηση αντιβιοτικών.

Προτάσεις υπάρχουν και μάλιστα από υψηλού κύρους επιτροπές. Τι περιμένουμε λοιπόν στην Ελλάδα;

Να συμφωνήσουν με τους διαγωνισμούς στα φάρμακα οι πολυεθνικές εταιρίες ;

Να συμφωνήσουν με την άμεση προσαρμογή των τιμών όλων των φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων στον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών της Ε.Ε, σύμφωνα με την θετική απόφαση της νέας κυβέρνησης για τα φάρμακα; Αφού αναφέρουν ότι ήδη πωλούν φάρμακα με τις χαμηλότερες τιμές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε γιατί αντιδρούν στην άμεση προσαρμογή των τιμών όλων των φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων στον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών της Ε.Ε;

Να συμφωνήσουν με την αντικατάσταση των ακριβών πρωτότυπων φαρμάκων τους με τα βιοϊσοδύναμά τους γενόσημα που παράγονται στην Ελλάδα και είναι πολύ φθηνότερα;

Να συμφωνήσουν οι υπεύθυνοι για την κατευθυνόμενη συνταγογράφηση με την συνταγογράφηση με βάση την δραστική ουσία(επιστημονική ονομασία) ώστε να κοπεί ο έλεγχος και η πριμοδότηση των εμπλεκόμενων γιατρών που δεν τηρούν τους κανόνες δεοντολογίας;

Να συμφωνήσουν με την αναγκαιότητα τα ασφαλιστικά ταμεία να προχωρήσουν σε εκπτωτικά συμβόλαια , όπως στην Γερμανία, με τις φαρμακευτικές εταιρίες;

Να καταρτιστεί η λίστα των φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων από τα Ασφαλιστικά Ταμεία μετά από μειοδοτικούς διαγωνισμούς; Τα συμφέροντά τους δεν τους επιτρέπουν να συμφωνήσουν με τα ανωτέρω μέτρα που έχουν εφαρμοστεί σχεδόν σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες. Τα συμφέροντα όμως των πολλών επιβάλλουν την άμεση εφαρμογή τους εάν θέλουμε να σώσουμε το Δημόσιο Σύστημα Υγείας και τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Και για να εκφραστούν τα συμφέροντα των πολλών είναι αναγκαίο να ανοίξει δημόσιος διάλογος και να οργανωθούν συνέδρια με την ευθύνη και χρηματοδότηση του Υπουργείου Υγείας που θα συμμετέχουν και εκπρόσωποι όλων των κοινωνικών φορέων.

Τα νέα θετικά μέτρα της κυβέρνησης για τα φάρμακα δείχνουν ότι επιτέλους και στην Ελλάδα κάτι άρχισε να κινείται, χωρίς να δικαιολογείται βεβαίως ότι έπρεπε να φθάσουμε στα πρόθυρα της καταστροφής για να παρθούν αποφάσεις προς την σωστή κατεύθυνση.

Η αντιμετώπιση της διαφθοράς και της σπατάλης είναι εθνικό θέμα. Είναι ο ποιό άδικος τρόπος αναδιανομής του πλούτου. Ειδικά στον τομέα της Υγείας πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα γιατί εκτός από τις οικονομικές επιπτώσεις επιβαρύνει και την υγεία των πολιτών και προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι τα Συνέδρια με θέματα την συγκράτηση των δαπανών, στα οποία συμμετέχουν αξιόλογοι επιστήμονες, δεν ασχολούνται με το θέμα της διαφθοράς και διαπλοκής στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας.

Με εκτίμηση

Τσακάλου Αλίκη, Διευθύντρια του Φαρμακείου του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ